Veel gestelde vragen – Zonnepanelen

HOE WERKEN ZONNEPANELEN?

Zonnepanelen zetten zonne-energie om in elektriciteit. De panelen zijn opgebouwd uit zonnecellen, die het zonlicht opvangen en omzetten in bruikbare elektriciteit. De opgewekte elektriciteit kun je:

• direct gebruiken
• in een accu opslaan
• aan het stroomnet leveren

Een omvormer, meestal vlak onder het dak gemonteerd, zet de gelijkstroom uit het paneel om in wisselstroom. Als het zonnepaneel elektriciteit kan leveren aan het stroomnet, noemen we dat een netgekoppeld systeem. In Nederland wordt dat systeem het meest gebruikt.
Als je zonnepaneel meer elektriciteit opwekt dan je verbruikt, houd je elektriciteit over. Je levert deze elektriciteit aan het net. De elektriciteitsmeter loopt dan terug. De meter loopt vooruit als het zonnepaneel te weinig levert voor de elektriciteitsbehoefte in huis. Zonder omvormer, en zonder netkoppeling, kan het te veel aan opgewekte elektriciteit in een accu worden opgeslagen.

WAAR ZIJN ZONNEPANELEN VAN GEMAAKT?

Zonnepanelen bevatten zonnecellen. Zonnecellen worden gemaakt van silicium, een halfgeleidermateriaal. Dat silicium bestaat uit twee lagen. Onder invloed van licht gaat er tussen de twee lagen een elektrische stroom lopen. Zonnepanelen hebben aan de voorkant een glasplaat. De achterkant is van ondoorzichtig kunststof. Al bestaan er ook ‘doorzicht’ zonnepanelen, waarin de zonnecellen tussen twee glasplaten zitten.
De zonnecellen hebben een anti-reflectielaag. Een netgekoppeld zonnepanelensysteem bestaat uit een of meer zonnepanelen, een omvormer (serie omvormer of micro omvormer) en montagemateriaal.

ZONNEPANELEN EN PV PANELEN: WAT IS HET VERSCHIL?

Zonnepanelen worden ook wel PV panelen genoemd. PV is een afkorting van het Engelse woord ‘Photo Voltaic’. Dit betekent ‘licht'(Photo) en ‘elektriciteit’ (Voltaic). Er is dus geen verschil.

HEEFT HET WEL ZIN OM ZONNEPANELEN AAN TE SCHAFFEN IN HET BEWOLKTE NEDERLAND?

Ja, want de zon hoeft niet stralend aan de hemel te staan voor zonnepanelen om energie op te wekken. Zonnepanelen kunnen ook met diffuus daglicht energie opwekken. Wist u bijvoorbeeld dat het zonnige Spanje maar 1,5 keer zoveel energie levert als de zon in ons bewolkte Nederland?

WANNEER IS HET INTERESSANT OM ZONNEPANELEN AAN TE SCHAFFEN?

Dit hangt van een aantal zaken af, maar over het algemeen is het bij huishoudens wel mogelijk om zonnepanelen te plaatsen. In ieder geval moet u de volgende vragen met ja kunnen beantwoorden:

• Is het huis uw eigendom?
• Uw huis is geen beschermd stads- of dorpsgezicht?
• Ligt uw dak tussen oost en west? (Hoe meer op het zuiden, hoe hoger het rendement).
• Is uw dak het grootste deel van de dag schaduwvrij?
• Is de dakconstructie stabiel genoeg?

WAT BEDOELT MEN MET SALDEREN?

Zonnepanelen leveren gelijkstroom. In een omvormer wordt deze omgezet naar de wisselstroom die de apparatuur in een huishouden nodig heeft. De omvormer wordt gekoppeld aan de elektriciteitsmeter. Op stralende dagen wekken de zonnepanelen een overschot aan elektriciteit op. Dat wordt geleverd aan het elektriciteitsnet. Wordt te weinig energie opgewekt, omdat de zon niet of nauwelijks schijnt, dan komt de elektriciteit van het energienet. Op deze wijze komt men nooit ineens zonder stroom te zitten. Het verschil tussen beide levert een saldo op dat ook in geld staat aangegeven op de elektriciteitsafrekening. Deze vereffening noemt men salderen. Vanaf 2025 zal de salderingsregeling veranderen. Kijk voor meer informatie op https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/zonnepanelen/salderingsregeling-voor-zonnepanelen/

HOE WORDT DE OPGEWEKTE ENERGIE VERREKEND MET HET ENERGIEBEDRIJF?

Dit gaat automatisch. Als uw zonnepanelensysteem voldoende vermogen heeft, zal de opbrengst overdag hoger zijn dan uw verbruik. ’s Nachts leveren de panelen geen energie terwijl men wel energie verbruikt. Dit verschil wordt automatisch opgevangen, overdag gaat uw elektriciteitsmeter achteruit door de energie die de panelen leveren, ’s nachts loopt de meter vooruit door gebruik zonder dat de panelen hun werk kunnen doen. Dit heen en weer sturen van energie gaat vanzelf en wordt ook automatisch omgerekend in euro’s.

ZIJN ER VERGUNNINGEN NODIG OM ZONNEPANELEN TE INSTALLEREN?

Nee, tenzij u in een gebouw woont dat onder monumentenzorg valt. In dat geval moet u wel een vergunning aanvragen bij het gemeentelijk bureau voor de monumentenzorg.
HOE BEPAAL JE DE KWALITEIT VAN EEN ZONNEPANEEL?
Om een indruk te krijgen van de betrouwbaarheid van het zonnepaneel en de garanties die u krijgt, kunnen het beste de specificaties in de offerte(s) worden vergeleken. Let daarbij op:

1. Vermogen zonnepanelen
   Een zonnepaneel wordt ontworpen om een bepaald vermogen te kunnen opwekken. In de productie ontstaan afwijkingen, waardoor het vermogen groter of kleiner wordt. De fabrikant geeft in de specificatie aan hoeveel procent het opwekvermogen van het zonnepaneel kan afwijken van het maximale vermogen (ook wel tolerantie genoemd). Meestal bedraagt dit plus of min 5%. Dit lijkt weinig, maar bij een zonnepaneel van 250 Wp betekent 5% minder, dat het zonnepaneel slechts 238 Wp levert. En die -5% geldt dan ook voor het aantal kilowattuur dat wordt opgewekt. Kijk dus altijd naar het gegarandeerde vermogen van een zonnepaneel en niet alleen naar het maximale vermogen.
2. Rendement zonnepanelen
   Een zonnecel in een paneel zet niet al het zonlicht om in elektriciteit. Het hoogst scorende zonnepaneel van dit moment haalt een rendement van bijna 20%. Dat wil zeggen, dat het paneel 20% van het invallende licht omzet in elektriciteit. Dit rendement heet ook wel de ‘zonnepaneel efficiency’. Hoe hoger het rendement, des te meer elektriciteit haal je uit één zonnepaneel. Daardoor heb je minder zonnepanelen nodig. Dat is belangrijk als er minder ruimte is op het dak en voor een lagere investering. Dit verschilt per situatie.
3. Effect buitentemperatuur
   Als het buiten warmer is, levert een zonnepaneel minder rendement. Deze vermindering wordt ook wel uitgedrukt in het percentage dat het vermogen terugloopt, bij een temperatuur hoger dan 25°C. Hoe lager dit getal (Temperature Coefficient of Pmax), des te minder loopt het vermogen terug en hoe beter dus de kwaliteit van het paneel. Kies daarom een zonnepaneel met de laagst mogelijke score: aan te bevelen zijn panelen waarbij dit getal onder 0,5% ligt ( = 0,5% verlies per graad Celsius).
4. Keurmerken
   De kwaliteit van een zonnepaneel kan men ook bepalen aan de hand van keurmerken. Zoals CE keurmerk, ISO en TÜV.

OPBRENGST ZONNEPANELEN: UITVOERING PANELEN

De opbrengst van de zonnepanelen wordt grotendeels bepaald door de uitvoering van de zonnecellen. Het soort Silicium dat in de zonnecellen is aangebracht, heeft grote invloed op de kwaliteit en daarmee op de opbrengst. De volgende soorten zijn in de handel.

• Monokristallijne zonnepanelen
  Deze zonnepanelen zijn duurder, maar hebben het hoogste rendement per oppervlakte. Ze hebben enkele procenten meer opbrengst dan polykristallijne. Een goede keuze voor wie het maximale rendement uit de beschikbare ruimte op het dak wil halen.
• Polykristallijne zonnepanelen
  Deze panelen bieden een redelijk hoog rendement en zijn gunstig in prijs. Hun rendement per oppervlakte is lager dan dat van monokristallijne zonnepanelen. Heb je voldoende ruimte op je dak, dan is dit de meest gangbare optie.

WAT IS DE LEVENSDUUR VAN ZONNEPANELEN?

Zonnepanelen moeten lang mee kunnen, omdat ze meestal op een plek gelegd worden, waar je niet zo gemakkelijk bij kunt. Panelen met kristallijne zonnecellen hebben een gegarandeerde levensduur van tenminste 25 jaar. In de praktijk ligt de levensduur tussen de 25 en 30 jaar, afhankelijk van de kwaliteit.

ZIJN ZONNEPANELEN VEILIG?

Ja, al de producten die geleverd worden door de leverancier(s) die Coöperatie SonEnergie kiest, zijn gecertificeerd. De fabrieksgarantie van zonnepanelen is meestal 10 jaar. Op de montage van de panelen krijgt u een garantie van 1 jaar.
Dit betekent in feite dat deze zonnepanelen net zo ongevaarlijk zijn als een willekeurig ander huishoudelijk apparaat.

WAT BEÏNVLOEDT DE OPBRENGST VAN ZONNEPANELEN?

De opbrengst van zonnepanelen is afhankelijk van:

• Dakrichting
  De opbrengst van zonnepanelen is het beste op een zuidwaarts gericht dak (van zuidwest tot zuidoost). West of oost kan ook, maar het rendement van de zonnepanelen neemt dan af met 10%.
• Dakhelling
  Een optimale opbrengst hebben zonnepanelen op een schuin dak met een hellingshoek van 36 graden. Dit kan op een plat dak ook worden bereikt door de zonnepanelen in bakken (consoles) te plaatsen. Bij andere hellingshoeken tussen 15° en 60° is de jaarlijkse opbrengst van de zonnepanelen slechts 5% lager.
• Gevel
  Het rendement van zonnepanelen aan de gevel is circa 30% lager, omdat ze verticaal hangen.
• Oppervlakte
  De oppervlakte van de zonnepanelen (lengte x breedte) bepaalt mede de opbrengst.
• Wijze van schakeling
  De manier waarop ze aan elkaar zijn geschakeld (parallel of serieel) is van invloed op de opbrengst van de zonnepanelen.
• Rendement
  Het percentage zonlicht dat wordt omgezet in elektriciteit heet het rendement.
• Plaats omvormer
  De omvormer moet zo dichtbij als mogelijk is, bij het zonnepanelensysteem worden geplaatst. Op deze manier verlies je zo min mogelijk van de opbrengst.
• Zoninstraling
  De hoeveelheid opvallend zonlicht bepaalt in belangrijke mate de opbrengst van de zonnepanelen. Ook als het bewolkt is, werkt een zonnecel.
• Zonuren
  Het aantal uren per jaar zonder bewolking is medebepalend voor het rendement van de zonnepanelen.
• Temperatuur
  Hoge temperaturen leiden tot lager rendement. Zonnepanelen hebben minder opbrengst naarmate de temperatuur van de panelen stijgt. Op een zonnige dag in oktober met een temperatuur van 10°C, is de opbrengst van de panelen hoger dan in de zomer bij 35°C. Zorg daarom voor voldoende (natuurlijke) ventilatie rondom de zonnepanelen, zodat het rendement zo hoog mogelijk wordt.
• Schaduw
  Het rendement hangt in de praktijk ook af van schaduwwerking. Bomen, gebouwen of een dakkapel kunnen een negatieve invloed hebben op de opbrengst van je zonnepanelen.
• Welk vermogen hebben zonnepanelen?
  Net zoals bij elk apparaat kun je het maximale vermogen van een zonnecel of zonnepaneel uitdrukken in Watt. Maar omdat de hoeveelheid zonlicht steeds verandert, is een andere eenheid bedacht om het maximale vermogen van zonnepanelen uit te drukken: de wattpiek (Wp). Dat is het maximale vermogen dat zonnepanelen kunnen leveren, gemeten onder ideale omstandigheden. In Nederland komen deze omstandigheden nauwelijks voor. Daarom wordt hier een correctie toegepast op het Wp vermogen van een zonnepaneel. De leveranciers rekenen met een factor 0,7 tot 0,9. Het meest reëel is een waarde van 0,85. Daarmee krijg je een goed beeld van de hoeveelheid kilowattuur (kWh) elektriciteit die een zonnepaneel kan opwekken, namelijk: 1Wp = 0,85 kWh. Dus: een systeem van zonnepanelen met 1000 wattpiek (Wp) vermogen levert in Nederland 850 kilowattuur (kWh) stroom. Een gemiddeld huishouden verbruikt jaarlijks ongeveer 3500 kWh stroom.
• Een systeem met 2.000 Wp vermogen ( = 8 zonnepanelen van 250 Wp) levert in Nederland 1.700 kWh stroom per jaar op. Hiermee wordt 50% van de stroombehoefte gedekt.
• Een systeem met 4.000 Wp vermogen ( = 16 zonnepanelen van 250 Wp) levert in Nederland 3.400 kWh stroom. Hiermee voorziet men voor bijna 100% in de stroombehoefte.

OPBRENGST ZONNEPANELEN: HET HOOGST OP EEN WARME DAG?

De opbrengst van zonnepanelen in Wp is bepaald bij een temperatuur van 25°C. Op een zomerdag kan een zonnepaneel echter 65°C heet worden. Daarbij lever je zo’n 20% opbrengst van het zonnepaneel in (ongeveer 0,5% per 1°C boven de 25°C). Het is van belang zonnepanelen zo koel mogelijk te houden. Installeer voor het beste rendement de zonnepanelen niet te dicht op elkaar en zorg dat de wind tussen en onder de panelen door kan waaien.

OPBRENGST ZONNEPANELEN: DE ZWAKSTE SCHAKEL?

Zonnecellen die in de schaduw liggen of niet goed functioneren verlagen voor het hele zonnepaneel de opbrengst, of zelfs voor het hele zonnepanelensysteem. De meeste zonnepaneelsystemen zijn in serie geschakeld om de omvormer goed te laten werken. Het nadeel is dat de opbrengst van de zonnepanelen verlaagd wordt door de minst presterende zonnecellen. (Vergelijkbaar met een snoer kerstboomlampjes: één lampje valt uit en het hele snoer brandt niet meer). Parallelle schakeling van de zonnepanelen kan het rendement verbeteren, omdat er altijd panelen blijven functioneren, ook al is één paneel uitgevallen.

WAAR WORDEN ZONNEPANELEN GEPLAATST?

Zonnepanelen worden meestal op het dak geplaatst. Dat kan een schuin of plat dak zijn. Bij installatie van de zonnepanelen op een schuin dak is het belangrijk dat de hellingshoek van het dak goed is, zodat het zonnepaneel zoveel mogelijk licht opvangt. Op een plat dak kun je zelf de hellingshoek bepalen doordat de zonnepanelen in een montagesysteem gezet worden. Zonnepanelen kun je ook op de gevel monteren. Omdat ze dan verticaal hangen, is de zoninstraling minder. Houdt dan rekening met een 30% lagere opbrengst.

HOE LANG DUURT DE INSTALLATIE VAN ZONNEPANELEN?

Gewoonlijk één dag. Dit is een indicatie; de exacte tijd is natuurlijk afhankelijk van de situatie ter plekke. Ook geldt: hoe meer panelen of hoe moeilijker de montage, hoe langer het duurt.

HOE ONDERHOUD IK MIJN ZONNEPANELEN NA INSTALLATIE?

Dit is niet echt nodig. De gebruikte zonnepanelen zijn nagenoeg onderhoudsvrij en de gekozen leverancier geeft doorgaans een fabrieksgarantie van 10 jaar.
Doordat de panelen schuin worden gemonteerd, zal bij een regenbui het vuil en stof eraf spoelen, waardoor men in principe niet het dak op hoeft. Wel is het goed om eens per jaar  te controleren of er een vogel onder de panelen een nest heeft gebouwd en deze (na het broedseizoen) te verwijderen omdat dorre takjes kunnen gaan broeien.