door Henk Hogeweg, Coöperatie SonEnergie
De belangstelling voor de informatieavond over de zonnepanelenactie van de gemeente was groot. Zo’n 150 inwoners van Son en Breugel verzamelden zich in Café De Zwaan om zich te laten informeren over de aanschaf van zonnepanelen via De Groene Zone, een initiatief van 12 omliggende gemeenten. Ongeveer 250 particuliere woningeigenaren hebben zich tot nu toe als belangstellenden aangemeld voor de regeling. Tijd dus voor een informatieavond.
Onder de aanwezigen waren echter ook mensen die zich nog niet hadden opgegeven en van de gelegenheid gebruik wilden maken om zich te laten informeren over de aanschaf van zonnepanelen in het algemeen. En er waren ongetwijfeld ook bewoners van huurwoningen in ons dorp. Ook zij zoeken naar mogelijkheden om zonne-energie te gebruiken. De opkomst toont aan dat eigen duurzame energieopwekking leeft in ons dorp. En zo ontstond, om in termen van Coöperatie SonEnergie te spreken, letterlijk een Energiecafé, al ging de meeste aandacht natuurlijk uit naar het aanbod van De Groene Zone, de initiatiefnemers van de avond.
In een uur tijd kregen de aanwezigen een waterval van informatie gepresenteerd. Diverse sprekers legden uit waarom het gebruik van zonne-energie belangrijk is, wat zo’n installatie omvat en doet, waar je op moet letten bij installatie en hoe het aanbod van De Groene Zone daar in helpt. En de gemeente had Coöperatie Sonenergie gevraagd ook een bijdrage te leveren. Daar zijn wij heel blij om, want onder de leden van onze coöperatie zit enorm veel deskundigheid en ervaringskennis over dit onderwerp.
Al gauw gingen de vingers omhoog van mensen die vragen hadden over bepaalde onderdelen van het aanbod, technische details van een juiste installatie, enzovoorts. Logisch, keukens, auto’s, huizen, dure LED TV’s en dergelijke apparatuur zijn we inmiddels gewend zelf aan te schaffen, maar voor heel veel mensen is de aanschaf van zonnepanelen of het nemen van energiebesparende maatregelen nog onbekend terrein. Het zelf uitzoeken van een passende, goede kwaliteit installatie op internet levert vaak meer verwarring op dan antwoorden voor een goed besluit, zo horen wij vaak bij SonEnergie. Een informatieavond kan dan goed helpen. Daarom organiseert SonEnergie ook al 6 jaar energiecafé’s op het gebied van eigen duurzame energieopwekking en energiebesparende maatregelen. Ze worden zeer gewaardeerd.
Zoals vaker het geval, is de agenda voor de avond overvol, met als gevolg dat de vragenstellers al vroeg in de avond gevraagd werden hun vragen tot het einde te bewaren, maar uiteindelijk toch niet of nauwelijks meer aan bod komen. De kans dat de bezoekers nog altijd in opperste verwarring, soms zelfs ontevreden, naar huis gaan is dan groot en vooral een gemiste kans. Dit artikel helpt u wellicht om de zaken toch nog iets beter op een rijtje te krijgen.
Waarom zou u de installatie van zonnepanelen moeten overwegen?
Het is inmiddels voor vrijwel iedereen wel duidelijk dat het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals aardolie en gas, zijn grens nadert. De bronnen raken uitgeput en het winnen van deze brandstoffen kost steeds meer geld, waardoor de prijs van energie flink stijgt. En het is ook wel duidelijk dat doorgaan met de winning van fossiele brandstoffen een zeer schadelijke aantasting is van onze planeet, met grote gevolgen voor de natuur en het milieu. Tegelijkertijd kunnen we niet zonder al die energie. Ons leven is er in zeer grote mate van afhankelijk van geworden. Het gemak en het comfort dat we er van hebben willen we niet graag inleveren. De gevolgen van doorgaan op oude leest zijn enorm. De urgentie dat we iets moeten doen (lees: veranderen) is bij heel veel mensen doorgedrongen.
Hoewel we de eerste stap die we zouden moeten zetten vooral zouden moeten zoeken in het nemen van energiebesparende maatregelen (bijvoorbeeld isolatie), willen veel mensen toch vooral iets doen met eigen energieopwekking in de vorm van bijvoorbeeld installatie van warmtepompen en zonnepanelen. In dit artikel gaat het over zonnepanelen.
Zonnepanelen voor iedereen?
In eerste instantie hebben vooral particuliere woningeigenaren, die beschikking hadden over voldoende eigen financiële middelen, zonnepanelen aangeschaft. Een mooi begin, maar helaas slechts een druppel op de gloeiende plaat van wat nodig is. Ook particuliere woningeigenaren, die niet beschikken over voldoende eigen financiële middelen, willen meedoen. En er is een grote groep mensen die ook wel willen, maar waarvan de woning niet geschikt is voor plaatsing van zonnepanelen, vanwege een ongunstige ligging ten opzichte van de zon of vanwege hoge bomen of andere schaduwwerking. En huurders kunnen en mogen ook niet zomaar een installatie plaatsen op hun gehuurde woning. Gelukkig komen ook daar steeds meer oplossingen voor. Wat is er voor deze doelgroepen op dit moment mogelijk?
Particuliere woningeigenaren met voldoende eigen financiële middelen
Het aantal installaties van zonnepanelen in ons dorp is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Meestal aangeschaft door woningeigenaren, die op dat moment beschikten over voldoende financiële middelen. Deze mensen kunnen helemaal zelf beslissen wat ze doen. Vaak hebben ze het zelf uitgezocht, maar ook heel vaak hebben ze zich laten raden door de vrijwilligers van de lokale energiecoöperatie SonEnergie. In deze coöperatie is veel deskundigheid en ervaringskennis aanwezig en leden helpen elkaar met het maken van keuzes en het nemen van beslissingen. Het ledenbestand groeit gestaag met de groeiende interesse mee. Aansluiten kan natuurlijk nog steeds en u beslist zelf wanneer, waarom en waarvoor u meedoet.
Particuliere woningeigenaren zonder voldoende eigen financiële middelen
Voor deze groep woningeigenaren ontwikkelde de gemeente, in samenwerking met 11 andere gemeenten, een aanbod onder de noemer De Groene Zone. De basis ligt in het ter beschikking stellen van een financiering tegen zeer lage rente door de gemeente en de gezamenlijke inkoop van zonnepanelen door de 12 deelnemende gemeenten. Voor die aankoop schreven ze een aanbesteding uit, waardoor tegen gunstige voorwaarden panelen kunnen worden ingekocht. Uiteraard biedt zo’n regeling minder keuzevrijheden dan wanneer je alles helemaal zelf financiert en inkoopt, maar het maakt de aanschaf van een eigen installatie voor deze groep woningeigenaren wel mogelijk. Voor deze groep mensen was de informatieavond in De Zwaan in eerste instantie bedoeld.
Zonnepanelen voor huurders
Steeds meer woningcorporaties besluiten hun (huur)woningvoorraad te verduurzamen en van zonnepanelen te voorzien. In ons dorp is Woningstichting ‘tHuis, de grootste aanbieder van huurwoningen in ons dorp, de eerste die hiertoe is overgegaan. Onlangs werden ze zelfs uitgeroepen tot meest duurzame woningcorporatie van Nederland.
‘tHuis is inmiddels begonnen met het plaatsen van zonnepanelen in de wijk De Vloed. Dat doen ze met zeer actieve en persoonlijke ondersteuning vanuit de coöperaties SonenBreugelVerbindt en SonEnergie. Jan Frans Brouwers en Maurice Peters benaderen de bewoners in De Vloed persoonlijk om de voordelen van zonnepanelen uit te leggen. De winst voor de huurders zit hem in per saldo lagere vaste lasten, een besparing van €100,00 tot €150,00 per jaar. En waar de huurders aanvankelijk sceptisch waren over het aanbod, zijn ze na de persoonlijke uitleg razend enthousiast en doen ze mee. Het initiatief is zo succesvol, dat het idee loopt om deze aanpak ook te gaan toepassen bij 1.100 andere huurwoningen van ’tHuis.
Voor huurders in de vrije sector, veelal via andere vastgoedeigenaren dan woningcorporaties, is er op dit moment nog géén vergelijkbaar aanbod.
En een zonneweide voor Son en Breugel?
De groep die overblijft betreft woningen en appartementen, particulier eigendom en huur, die door hun aard, ligging of omgeving niet geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen.
Er zijn vele mogelijkheden voor het inkopen van elders duurzaam opgewekte elektriciteit. Alle energiebedrijven en andere (weder)verkopers hebben daarvoor wel een aanbod, al dan niet via hun dochterondernemingen. We worden allemaal wel regelmatig benaderd via direct marketingacties. Het gaat dan natuurlijk niet om een ‘eigen’ installatie. Zij wekken bijvoorbeeld elektriciteit op in windparken op zee of verkopen ‘restenergie’ opgewekt in een collectief van windmolens bij boerderijen. Niks mis mee, maar de lokale binding is zeer laag.
Deelnemen in een lokaal zonneweideproject is dan wellicht een interessantere optie. Die zijn echter weer gebonden aan de zogenaamde postcoderoos, waardoor ze slechts voor een beperkt postcodegebied toegankelijk zijn. Een voorbeeld hiervan is de zonneweide bij Eindhoven Airport. Son en Breugel valt niet binnen de postcoderoos en daarom kunnen onze inwoners hier niet aan meedoen.
Waarom bouwen we dan zelf geen zonneweide in ons dorp? Die vraag wordt ons bij SonEnergie regelmatig gesteld. Er is zelfs al enkele jaren geleden een concept voor uitgewerkt om zo’n weide te realiseren in Sonniuswijk. Toen duidelijk werd dat de geplande woningbouw op die lokatie niet de gedachte omvang zou krijgen leek het logisch om er een zonnepark (een ander woord voor hetzelfde) aan te leggen. De tijd bleek er echter nog niet rijp voor. Er waren nog nauwelijks financieel haalbare projecten op dit gebied gerealiseerd. Dat is inmiddels opgelost. Over heel Nederland verspreid, alsmede in de ons omringende landen, schieten de zonneparken als paddestoelen uit de grond. Deelnemers kopen een ‘aandeel’ in de installatie, die vele tienduizenden panelen kan omvatten en kopen zo lokaal opgewekte duurzame energie in.
Met SonEnergie willen we deze optie zeker opnieuw leven in blazen. Helaas zit de politieke wil nog niet bij alle partijen op dezelfde lijn. Maar bij voldoende belangstelling en een instelling dat de gemeente en politiek vooral zouden moeten faciliteren wat in de gemeenschap wil gebeuren en iets minder aan een eigen agenda vasthouden, is het wellicht toch mogelijk. De kennis en expertise is al in ons dorp aanwezig!
Een alternatief voor een zonneweide is het optimaal gebruiken van geschikt maatschappelijk vastgoed, zoals het dak van sporthal De Landing of de gemeentewerf. Het voordeel hiervan is dat er letterlijk geen groen (een weide) wordt ingeruild voor zonnepanelen, maar dat de daken van die, vaak grotere, gebouwen benut worden. Deze optie is wel afhankelijk van de geschiktheid en ligging van de gebouwen en van, wederom, de politieke wil om die daken ter beschikking te stellen aan de lokale gemeenschap en niet slechts voor eigen gebruik door de gemeente zelf. Dat is een keuze, die wij met zijn allen maken en niet alleen door de toevallig besturende coalitie gemaakt zou moeten worden.
Alles op een rijtje?
We hebben via het schema onderaan dit artikel gepoogd de mogelijkheden voor zonnepanelen in ons dorp overzichtelijker te maken, zonder daarin compleet te willen/kunnen zijn. Voor iedere optie gelden weer specifieke voorwaarden en spelregels. De grote lijn heeft u zo wel te pakken. Een dergelijk overzicht ontbrak naar onze mening op de informatieavond in De Zwaan. In bijgaand plaatje hebben we drie bestaande opties naast elkaar gezet. De belangrijkste verschillen kunt u zo eenvoudig aflezen. Wilt u meer informatie dan kunt u op de in het overzicht genoemde websites veel meer informatie en details vinden. En natuurlijk kunt u altijd bij ons terecht met uw vragen. Stuur een e-mail naar info@sonenergie.nl of kom eens naar een van onze energiecafé‘s, die altijd op onze website gemeld en in de lokale kranten aangekondigd worden.